บ่อยครั้งที่ฉันเห็นคุณนายแม่ทำขนมแล้วก็มีดอกไม้สีม่วงด้วย พอถามแม่ก็บอกว่า มันชื่อ ‘อัญชัน’ แม่เก็บมาจากรั้วบ้านคุณยาย จากนั้นแม่ก็คั้นดอกนั้นกับน้ำและได้น้ำสีม่วงสวยงาม เสร็จสรรพทุกขั้นตอนฉันก็อิ่มอร่อยขนมสีม่วงพร้อมกับมีความสงสัยเต็มหัวและฉันก็เริ่มค้นคว้า…
‘อัญชัน’ หรือ Butterfly Pea เป็นพืชล้มลุกลักษณะไม้เลื้อยที่ลำต้นมีขนนุ่ม ถิ่นกำเนิดอยู่ในอเมริกาใต้ สามารถปลูกได้ทั่วไปในเขตร้อน ดอกจะมีสีขาว สีน้ำเงิน สีม่วง รูปทรงคล้ายหอยเชลล์อัญชันมีสรรพคุณหลายอย่างเริ่มที่…
– ช่วยแก้ผมร่วง เนื่องจากดอกอัญชันมีสารแอนโทไซยานินที่มีคุณสมบัติเพิ่มการไหลเวียนของเลือดตามหลอด
เลือดเล็กของร่างกายเป็นต้นว่า หลอดเลือดส่วนปลาย ซึ่งเป็นเลือดที่ไปเลี้ยงรากผมจึงทำให้สามารถแก้อาการผมร่วงได้ดีในระดับหนึ่ง โดยการตำดอกอัญชันสักหนึ่งหยิบมือผสมกับน้ำเปล่าและกรองเอาแต่น้ำดอกอัญชัน จากนั้นนำไปหมักผมประมาณ 15-20 นาที แล้วสระผมตามปกติ อาการผมร่วงจะลดน้อยลง
– ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพการมองเห็นและแก้อาการตาฝ้าฟาง ในดอกอัญชันมีสารแอนโทไซยานินที่สามารถช่วยแก้
ปัญหาสุขภาพตา อาทิ อาการตาฝ้าฟาง ตาเสื่อมจากโรคเบาหวาน โรคต้อหินและโรคต้อกระจก สารชนิดนี้มีส่วนช่วยกระตุ้นการไหลเวียนของหลอดเลือดขนาดเล็กในดวงตาจึงทำให้เพิ่มประสิทธิภาพการมองเห็นได้
– ช่วยแก้อาการอาหารเป็นพิษ การดื่มน้ำดอกอัญชันจะช่วยให้อาการอาหารเป็นพิษหรืออาการท้องเดินทุเลาได้
เนื่องจากในดอกอัญชันมีสารแอนโทไซยานิน ซึ่งจัดเป็นสารต้านอนุมูลอิสระชนิดหนึ่งและยังมีฤทธิ์ยับยั้งเชื้ออีโคไลในระบบทางเดินอาหาร
– ช่วยแก้อาการปวดท้อง ในดอกอัญชันมีสารอีกตัวหนึ่งที่มีฤทธิ์ลดอาการหดเกร็งในช่องท้องนั่นก็คือ สารชื่อ แอน
ติสปาสโมติก สารตัวนี้จะช่วยแก้อาการปวดท้องได้ โดยการนำดอกอัญชัน 1 กำมือ ต้มกับน้ำ แล้วจิบแบบชา
– ช่วยแก้ฟกช้ำและลดอากรบวม เพราะสารแอนโทไซยานินในดอกอัญชันช่วยกระตุ้นการไหลเวียนเลือดในหลอด
เลือดขนาดเล็กจึงทำให้การไหลเวียนของเลือดในเซลล์ต่างๆ ทำได้ดีขึ้น เช่นนั้น เมื่อเกิดการฟกช้ำหรือบวม อาการเหล่านั้นจึงบรรเทาลงได้ แล้วสารตัวนี้ยังช่วยชะลอการเสื่อมของเซลล์อีกด้วย
– ช่วยแก้อาการปวดเมื่อย การจิบชาดอกอัญชันจะช่วยลดอาการปวดเมื่อยที่เกิดขึ้นได้ อันนี้เป็นผลวิจัยจาก
นักวิจัยชาวญี่ปุ่นที่พบว่า สารเทอร์นาทินส์ในดอกอัญชันมีคุณสมบัติยับยั้งการรวมตัวของเกล็ดเลือดและมีผลในการคลายกล้ามเนื้อเรียบ
– ช่วยแก้อาการปวดฟัน การนำรากอัญชันมาถูฟันและนำดอกอัญชันมาบดผสมกับยาสีฟันจะเป็นการช่วยลด
อาการปวดฟันและบำรุงฟันให้แข็งแรง สิ่งเหล่านี้เป็นตำรับยาพื้นบ้าน เพราะสารในรากและดอกอัญชันมีฤทธิ์ต้านการอักเสบ
– ช่วยแก้อาการปัสสาวะขัด รากอัญชันมีฤทธิ์เย็นจึงสามารถช่วยขับปัสสาวะ แก้อาการปัสสาวะพิการและยังเป็น
ยาระบายได้ โดยการนำรากอัญชันล้างให้สะอาด แล้วนำไปต้มกับน้ำสะอาด จากนั้นก็จิบเป็นชา
– ช่วยแก้อาการท้องผูก เมล็ดและรากของอัญชันมีฤทธิ์เป็นยาระบายจึงเหมาะกับคนที่มีอาการท้องผูก โดย
สามารถนำรากหรือเมล็ดอัญชันไปต้ม เพื่อดื่มเป็นยาระบาย อาจจะมีบางคนพบอาการคลื่นไส้อาเจียน ซึ่งเป็นอาการข้างเคียง
– ช่วยแก้พิษแมลงสัตว์กัดต่อย สารแอนโทไซยานินในดอดอัญชันเป็นสารที่มีสรรพคุณช่วยลดอาการบวม เพราะ
มีฤทธิ์กระตุ้นการไหลเวียนเลือดในหลอดเลือดขนาดเล็ก เช่นนั้นจึงสามารถช่วยลดอาการบวมแดงอันเนื่องมาจากพิษของแมลงได้ โดยการใช้ดอกอัญชันตำให้ละเอียด แล้วนำไปพอกตรงบริเวณที่เป็น
– ช่วยบรรเทาอาการหอบหืด ส่วนรากของอัญชันมีรสขมเย็น สามารถกินสดหรือต้มเป็นน้ำใช้ดื่ม เพื่อลดอาการ
อักเสบของหลอดลมและบรรเทาอาการหอบหืดได้
– ช่วยคลายเครียดและแก้อาการนอนไม่หลับ ส่วนใบ ดอกและรากของอัญชันมีฤทธิ์กระตุ้นการเรียนรู้และความจำ
รวมถึงมีสรรพคุณช่วยผ่อนคลาย ลดอาการวิตกกังวลและยังมีฤทธิ์ช่วยให้นอนหลับ เหล่านี้เป็นงานวิจัยทางวิทยาศาสตร์
– ช่วยลดความเสี่ยงของการเป็นโรคหัวใจ สารแอนโทไซยานินในดอกอัญชันมีส่วนช่วยชะลอความเสื่อมของเซลล์
ในร่างกาย ดังนั้นจึงช่วยลดอัตราการเสี่ยงของการเกิดโรคหัวใจ รวมถึงยังช่วยลดโอกาสการเกิดภาวะเส้นเลือดอุดตันในสมองด้วย
– ช่วยลดความเสี่ยงในการเกิดโรคมะเร็ง เนื่องจากในดอกอัญชันมีสารแอนโทไซยานิน ซึ่งเป็นสารที่มีฤทธิ์ต้าน
อนุมูลอิสระ ต้านการอักเสบและต้านการเจริญเติบโตของเซลล์มะเร็งได้
ถึงแม้อัญชันจะมีคุณประโยชน์หลายอย่าง แต่การรับประทานอัญชันก็มีข้อควรระวังเช่นกัน คือ
1. ไม่ควรจะรับประทานอัญชันร่วมกับยาที่มีฤทธิ์ต้านการเกาะกลุ่มของเกล็ดเลือดหรือยาป้องกันการแข็งตัวของ
เลือด เช่น ยาแอสไพรินและยาวาร์ฟาริน เพราะอาจจะทำให้เกิดอันตรายแก่ร่างกายได้
2. การรับประทานดอกอัญชันมากเกินไปจะทำให้ไตทำงานหนัก เนื่องจากไตจะต้องขับสีจากดอกอัญชัน ฉะนั้นจึง
ควรจะรับประทานอัญชันแต่พอดี
3. ผู้ใดที่มีภาวะโลหิตจางหรือผู้ป่วยโรคโลหิตจางห้ามรับประทานอาหารหรือเครื่องดื่มที่มีส่วนประกอบของอัญชัน
เพราะในดอกอัญชันมีสารที่มีฤทธิ์ในการละลายลิ่มเลือดจะทำให้เกิดอันตรายต่อผู้ป่วยได้
ทุกสิ่งทุกอย่างล้วนมีข้อดีและข้อควรระวังทั้งนั้น อัญชันก็เช่นกัน แต่ไม่ว่าจะอย่างไร อัญชันก็ยังถือว่าเป็นพืชที่สวยงามทั้งรูปลักษณ์และสีสันแถมยังอนันต์ประโยชน์นักแล